با افزایش روزافزون محبوبیت خودروهای برقی در سراسر جهان، بسیاری از رانندگان و خانواده‌ها در تلاش‌اند تا با تغییر از خودروهای سنتی بنزینی به خودروهای برقی، هم در هزینه‌های سوخت صرفه‌جویی کنند و هم آثار منفی کمتری بر محیط‌زیست داشته باشند. بااین‌حال، مسئله مهمی که همچنان ذهن بسیاری از خریداران خودروهای برقی را به خود مشغول می‌کند، هزینه‌های مربوط به نگهداری و تعمیرات این خودروها است. هرچند در نگاه اول، هزینه‌های نگهداری از خودروهای برقی در مقایسه با خودروهای بنزینی یا دیزلی تا حد زیادی کمتر است، اما هنوز هم نکاتی وجود دارد که می‌تواند این هزینه‌ها را حتی کمتر کند یا برعکس، اگر به آن‌ها توجه نشود، هزینه‌ها افزایش یابد. در این مقاله، به پنج نکته کلیدی برای کاهش هزینه‌های نگهداری از خودروهای برقی می‌پردازیم تا رانندگان بتوانند با خیالی آسوده‌تر از این فناوری سبز و پاک لذت ببرند.
۱. مدیریت درست شارژ باتری
الف) اهمیت تنظیم زمان و میزان شارژ
مهم‌ترین جزء هر خودروی برقی، باتری آن است؛ چراکه بخش زیادی از هزینه‌های نگهداری به عمر مفید باتری و کیفیت عملکرد آن مربوط می‌شود. اگرچه فناوری باتری‌های لیتیوم-یون پیشرفت‌های بسیاری داشته و طول عمر آن‌ها افزایش یافته، اما همچنان باید در نحوه شارژ و دشارژ باتری نهایت دقت را داشت تا از فرسودگی زودهنگام آن جلوگیری شود. یکی از ساده‌ترین روش‌ها، استفاده از شارژر خانگی و تنظیم زمان شارژ در ساعاتی است که تعرفه برق ارزان‌تر است. در بسیاری از کشورها، تعرفه برق در شب یا ساعات کم‌مصرف کمتر است و این موضوع می‌تواند هزینه‌های برق را به‌طرز قابل‌توجهی کاهش دهد.
ب) اجتناب از شارژ سریع مداوم
با وجود اینکه شارژرهای سریع در ایستگاه‌های عمومی می‌توانند در مدت‌زمان کوتاهی باتری خودرو را تا حد زیادی شارژ کنند، استفاده مداوم از این روش، باعث استهلاک سریع‌تر باتری و در نتیجه افزایش هزینه‌های نگهداری خواهد شد. شارژرهای سریع گرمای بیشتری تولید می‌کنند و فشار مضاعفی به سلول‌های باتری وارد می‌شود. بنابراین بهتر است فقط در مواقع ضروری یا سفرهای طولانی از شارژ سریع استفاده کنید و در شرایط عادی تا جای امکان از شارژ خانگی یا شارژ معمولی (AC) بهره ببرید.
۲. مراقبت‌های دوره‌ای و معاینه منظم
الف) توجه به بازبینی‌های دوره‌ای
هرچند خودروهای برقی دارای قطعات متحرک کمتری نسبت به خودروهای بنزینی هستند و به‌طور کلی خرابی کمتری دارند، اما انجام بازبینی و سرویس‌های دوره‌ای همچنان از مهم‌ترین نکات برای پیشگیری از هزینه‌های اضافی است. بازبینی سیستم ترمز، سیستم تعلیق، خنک‌کننده باتری، کابل‌ها و کانکتورها و نرم‌افزارهای کنترلی از جمله مواردی است که باید در فواصل زمانی منظم انجام شود. حتی هزینه‌های کوچک در سرویس‌های دوره‌ای می‌تواند از تحمیل هزینه‌های بسیار بالاتر در آینده جلوگیری کند.
ب) بروزرسانی نرم‌افزار و سیستم‌های کنترلی
امروزه بسیاری از خودروهای برقی دارای سیستم‌های کامپیوتری و نرم‌افزارهای هوشمند هستند که به راننده اجازه می‌دهند عملکرد باتری، موتور و دیگر اجزای خودرو را رصد کند. به همین دلیل، سازندگان خودروهای برقی به‌صورت دوره‌ای بروزرسانی‌هایی را عرضه می‌کنند که هدف آن‌ها، بهینه‌سازی مصرف انرژی، بهبود عملکرد خودرو و حتی تشخیص زودهنگام مشکل‌های فنی است. به‌روزرسانی مداوم این نرم‌افزارها می‌تواند به جلوگیری از ایرادات بزرگ‌تر کمک کند و هزینه‌های ناخواسته مربوط به تعمیرات سنگین را به حداقل برساند.
۳. انتخاب و نگهداری لاستیک مناسب
الف) تأثیر لاستیک بر مصرف انرژی
در خودروهای برقی، چون قدرت موتور و گشتاور به‌طور مستقیم در اختیار راننده است و خروجی بسیار نرم و آنی دارد، کیفیت و نوع لاستیک اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. لاستیک‌های با مقاومت غلتشی پایین می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی در مصرف انرژی و در نتیجه هزینه‌های شما تأثیر مثبت داشته باشند. مقاومت غلتشی پایین به معنای کاهش اصطکاک بین لاستیک و سطح جاده است و باعث می‌شود انرژی کمتری از باتری در هر کیلومتر رانندگی مصرف شود. انتخاب لاستیک مناسب در کنار تنظیم فشار باد صحیح و بررسی دوره‌ای وضعیت عاج لاستیک‌ها، به شما کمک می‌کند تا هزینه‌های تعویض لاستیک و مصرف برق خود را کاهش دهید.
ب) توجه به فشار باد و تراز چرخ‌ها
تنظیم فشار باد لاستیک‌ها یکی از ساده‌ترین کارهایی است که بسیاری از رانندگان از آن غفلت می‌کنند؛ حال‌آن‌که این کار تأثیر زیادی در مصرف برق، پایداری خودرو و عمر لاستیک دارد. کاهش فشار باد نه‌تنها مصرف انرژی را افزایش می‌دهد، بلکه باعث سایش نامنظم لاستیک‌ها و در نتیجه کاهش طول عمر مفید آن‌ها می‌شود. همچنین تراز بودن چرخ‌ها، که شامل تنظیم زوایای مختلف سیستم تعلیق است، در خودروهای برقی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تراز نبودن چرخ‌ها می‌تواند باعث سایش یک‌طرفه یا نامناسب لاستیک شده و هزینه‌های اضافی برای خرید لاستیک‌های جدید ایجاد کند. انجام یک بار تراز چرخ دقیق، بسیار ارزان‌تر از تعویض زودهنگام چهار حلقه لاستیک خواهد بود.
۴. رانندگی هوشمندانه و مدیریت مصرف انرژی
الف) عادت‌های رانندگی آرام‌تر
یکی از روش‌های کاهش هزینه‌های نگهداری از خودروهای برقی، تغییر سبک رانندگی است. هرچه رانندگی شما آرام‌تر باشد و شتاب‌های ناگهانی یا ترمزهای شدید کمتر صورت گیرد، فشار کمتری به موتور، باتری و اجزای ترمز وارد می‌شود. خودروهای برقی در شتاب‌گیری آنی بسیار توانمند هستند و این امر ممکن است راننده را به رانندگی تهاجمی‌تر ترغیب کند. اما باید به یاد داشت که چنین رانندگی پرشتابی، نه‌تنها مصرف انرژی را افزایش می‌دهد بلکه می‌تواند باعث سایش سریع‌تر قطعاتی مانند لاستیک و ترمزها شود. همچنین ترمزهای مکرر و شدید، گرمای بیشتری تولید می‌کنند که به مرور به سیستم ترمز فشار وارد می‌کند و احتمالا هزینه‌های تعویض لنت و دیسک‌های ترمز را بالا می‌برد.
ب) استفاده بهینه از ترمز احیاکننده
یکی از مزایای قابل‌توجه خودروهای برقی، بهره‌مندی از سیستم ترمز احیاکننده است. این سیستم انرژی جنبشی خودرو را در هنگام ترمزگیری دوباره به باتری منتقل می‌کند. هرچه بیشتر از این روش ترمزگیری هوشمند بهره ببرید، انرژی بیشتری به باتری بازگردانده شده و نیاز کمتری به استفاده از ترمز مکانیکی ایجاد می‌شود. این موضوع نه‌تنها مصرف انرژی را کاهش می‌دهد، بلکه طول عمر لنت‌ها و دیسک‌های ترمز را نیز افزایش می‌دهد. یادگیری و به‌کارگیری تکنیک‌های رانندگی با ترمز بازیافتی می‌تواند در بلندمدت هزینه‌های نگهداری را به‌طور محسوسی کم کند.
۵. پیش‌بینی هزینه‌ها و مدیریت مالی هوشمندانه
الف) بررسی قراردادها و گارانتی‌های موجود
پیش از خرید خودروی برقی، بهتر است به دقت انواع شرایط گارانتی مربوط به باتری و قطعات را بررسی کنید. برخی خودروسازان تا چندین سال گارانتی تعویض یا تعمیر باتری را ارائه می‌دهند و بعضی دیگر ممکن است بسته به شرایط استفاده، خدمات افزوده‌ای در اختیار مالک قرار دهند. اطلاع دقیق از این گارانتی‌ها باعث می‌شود تا برای تعمیرات احتمالی در آینده آماده‌تر باشید و در صورت نیاز، هزینه‌های غیرمنتظره را کنترل کنید. همچنین اگر امکان تمدید یا خرید بسته‌های خدمات پس از فروش اضافه وجود دارد، ارزیابی هزینه-فایده این گزینه‌ها می‌تواند تصمیم‌گیری مالی هوشمندانه‌تری برای شما رقم بزند.
ب) برنامه‌ریزی برای تعویض یا ارتقای باتری
بااین‌که باتری‌های امروزی خودروهای برقی نسبت به نسل‌های پیشین عمر بیشتری دارند، اما هنوز هم پس از چند سال، بسته به میزان استفاده و شیوه شارژ، ممکن است از ظرفیت اصلی باتری کاسته شود. در این شرایط، برخی افراد ممکن است تصمیم به تعویض باتری یا حتی ارتقای آن بگیرند تا هم مسافت پیمایش (برد) افزایش یابد و هم ارزش خودرو به‌روز بماند. اگرچه قیمت باتری هنوز هم جزو هزینه‌های سنگین در خودروهای برقی است، اما پیش‌بینی این هزینه و پس‌انداز تدریجی برای آن، باعث می‌شود در زمان تعویض احتمالی با دغدغه‌های کمتری مواجه شوید. ضمن اینکه بسیاری از سازندگان، برنامه‌های پرداخت اقساطی یا تسهیلاتی برای تعویض باتری ارائه می‌دهند که می‌تواند هزینه را به شکل قابل‌مدیری کاهش دهد.
سخن پایانی
رعایت و اجرای مواردی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد، تنها راه کاهش هزینه‌های نگهداری نیست؛ اما قطعاً گامی بلند در راستای استفاده بهینه از خودروهای برقی به شمار می‌آید. مهم‌تر از همه، هرچه رانندگان اطلاعات خود را درباره نحوه عملکرد خودروهای برقی و نیازهای نگهداری آن‌ها به‌روز نگه دارند، بهتر می‌توانند از استهلاک جلوگیری کنند و آمادگی بیشتری برای مدیریت هزینه‌های احتمالی داشته باشند. به‌این‌ترتیب، نه‌تنها تجربه رانندگی دل‌نشین‌تری خواهید داشت، بلکه سهمی هم در ترویج فناوری سبز و حفاظت از محیط‌زیست ایفا می‌کنید. دستیابی به توازن بین هزینه‌های نگهداری، استفاده روزمره و حمایت از سیاره‌ای پاک‌تر، هدفی است که بیش از پیش در دسترس ما قرار دارد و خودروهای برقی به‌خوبی نشان داده‌اند که می‌توانیم در این مسیر گام برداریم.
