طبق گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، انرژی‌های تجدیدپذیر در مسیر تأمین نزدیک به نیمی از تقاضای برق جهانی تا پایان ۲۰۳۰ قرار دارند. در این گزارش که به تازگی منتشر شده، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۳۰، ظرفیت جهانی انرژی تجدیدپذیر بیش از ۵۵۰۰ گیگاوات افزایش بیابد. این میزان ظرفیت برق تقریبا برابر با مجموع ظرفیت فعلی چین، اتحادیه اروپا، هند و ایالات متحده است. از سال ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۰ تاسیسات جدید انرژی‌های تجدیدپذیر تقریبا سه‌برابر از سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ خواهد بود.
به دلیل سیاست‌های حمایتی و شرایط زیست‌محیطی زمین، انتظار می‌رود ظرفیت برق تأمین‌شده از منابع تجدیدپذیر جهانی تا پایان این دهه میلادی به شدت افزایش یابد. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، بر اساس روند کنونی بازار، چین تقریبا ۶۰ درصد از تمام ظرفیت تاسیسات تجدیدپذیر در سراسر جهان را به خود اختصاص خواهد داد. به این معنا که چین تا پایان این دهه میلادی بیش از نیمی از کل ظرفیت برق ناشی از انرژی‌های تجدیدپذیر جهان را در اختیار خواهد داشت.
از نظر فناوری نیز پیش‌بینی می‌شود انرژی خورشیدی به تنهایی ۸۰ درصد از رشد ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی از سال ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۰ را تشکیل دهد. این اتفاق نتیجه ساخت نیروگاه‌های بزرگ خورشیدی جدید و افزایش تاسیسات سیستم‌های خورشیدی روی پشت بام‌ها توسط خوانوارها و شرکت‌هاست. علی‌رغم چالش‌های موجود، بخش انرژی بادی نیز آماده بهبود است و نرخ گسترش آن در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۳۰ نسبت به ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ دوبرابر خواهد شد. نکته مهم این که در حال حاضر انرژی بادی و خورشیدی در تقریبا تمام کشورها ارزان‌ترین گزینه‌ها برای تولید برق از روشی پایدار به شمار می‌روند.
نتیجه این روند این است که نزدیک به ۷۰ کشوری که مجموعا ۸۰ درصد از ظرفیت برق تولیدشده از انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی را نمایندگی می‌کنند، در آستانه دستیابی به اهداف تجدیدپذیر خود برای سال ۲۰۳۰ هستند و حتی ممکن است از آن فراتر هم بروند. تجزیه و تحلیل گزارش آژانس یبن‌المللی انرژی نشان می‌دهد درصورتی که دولت‌ها برای فرصت‌های کوتاه‌مدت اقدام کنند، دستیابی کامل به هدف سه‌برابر کردن ظرفیت برق امکان‌پذیر خواهد بود. این اتفاق با به‌روزرسانی تعهدات اقلیمی دولت‌ها و تقویت همکاری بین‌المللی برای تأمین و کاهش هزینه‌های بالای اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه ممکن می‌شود که رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در مناطقی با پتانسیل بالا مثل آفریقا و جنوب شرقی آسیا را محدود کرده است.
مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی در این باره می‌گوید: «انرژهای تجدیدپذیر سریع‌تر از توانایی دولت‌های ملی برای تعیین هدف در حال پیشرفت هستند. این رشد فقط به دلیل تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای یا افزایش امنیت انرژی نیست، بلکه عمدتا به دلیل این است که انرژی‌های تجدیدپذیر گزینه‌ای ارزان‌تر برای استفاده در نیروگاه‌های جدید در سراسر جهان هستند. این گزارش نشان می‌دهد که رشد انرژی تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی، سیستم‌های برق در سراسر جهان را دچار تغییر خواهد کرد. ما انتظار داریم که انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ نیمی از تقاضای جهانی برق را تأمین کنند.»
همان‌طور که اشاره کردیم، گزارش بر نیاز به تلاش دولت‌ها برای یکپارچه‌سازی امن منابع تجدیدپذیر در سیستم‌های برق تاکید می‌کند. اخیرا نرخ تولید برق تجدیدپذیری که مورد استفاده قرار نمی‌گیرد به شدت افزایش یافته و این آمار در چند کشور به حدود ۱۰ درصد رسیده است. برای رفع این مشکل کشورها باید بر اقداماتی مثل افزایش انعطاف‌پذیری سیستم‌های برق متمرکز شوند. به طور کلی با پیشروی سریع انرژی‌های تجدیدپذیر، سهم آن‌ها در مصرف نهایی انرژی تا سال ۲۰۳۰ به نزدیک ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت، این رقم در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۳ درصد بود.
دستیابی به چنین اهدافی نیازمند توسعه در بخش برق تجدیدپذیر و تسریع پذیرش سوخت‌های پایدار زیستی، بیوگازها، هیدروژن و سوخت‌های الکترونیکی است. از آن‌جا که این سوخت‌ها همچنان گران‌تر از همتایان فسیلی خود هستند، سهم آن‌ها در انرژی جهانی تا سال ۲۰۳۰ زیر ۶ درصد باقی خواهد ماند.
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی وضعیت تولید فناوری‌های تجدیدپذیر را اینگونه توصیف می‌کند:
انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۴ ظرفیت انرژی تولیدی خورشیدی در جهان از ۱۱۰۰ گیگاوات بیشتر شود که بیش از دوبرابر تقاضای پیش‌بینی شده است. این عرضه بیش از حد که بخش زیادی از آن از کشور چین ناشی می‌شود، باعث کاهش قیمت ماژول‌های خورشیدی شده و آن را از اوایل ۲۰۲۳ به بیش از نصف کاهش داده است. چنین اتفاقی زیان‌های مالی بزرگی را برای بسیاری از تولیدکنندگان در بر دارد.
اما با توجه به تمرکز رو به رشد بین‌المللی بر رقابت در صنعت، پیش‌بینی می‌شود ظرفیت تولید انرژی خورشیدی در هند و ایالات متحده تا سال ۲۰۳۰ سه‌برابر شود، این اتفاق به تنوع زنجیره تأمین انرژی جهانی کمک می‌کند اما با این وجود باید توجه داشت که تولید پنل‌های خورشیدی در ایالات متحده از هزینه تولید آن‌ها در چین سه‌برابر بیشتر و در هند دوبرابر گران‌تر است. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، سیاست‌گذاران باید توجه کنند که چطور توازن میان هزینه‌ها و مزایای تولید برق محلی برقرار شود و اولویت‌های کلیدی مثل ایجاد اشتغال و امنیت انرژی را در نظر داشته باشند.
خلاصه گزارش آژانس بین‌المللی درباره تأمین نیمی از تقاضای برق جهانی تا سال ۲۰۳۰
به طور خلاصه باید گفت که بر اساس گزارش جدیدی که توسط آژانس بین‌المللی انرژی منتشر شده، تا سال ۲۰۳۰ قرار است نیمی از تقاضای برق جهانی توسط انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین گردد. انرژی خورشیدی با هدایت این موج، حدود ۸۰ درصد از ظرفیت جدید را تشکیل خواهد داد و البته این اتفاق از طریق ساخت نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ و همچنین نصب پنل‌های بیشتر روی پشت بام ممکن می‌شود.
طبق اطلاعات این گزارش انتظار می‌رود نرخ تولید انرژی باد نسبت به دوره‌های قبلی دوبرابر شود زیرا در حال حاضر انرژی خورشیدی و باد مقرون‌به‌صرفه‌ترین گزینه‌ها برای تولید برق در بسیاری از مناطق به شمار می‌روند.
احتمالا تا پایان سال ۲۰۳۰ کشور چین ۶۰ درصد از ظرفیت برق تجدیدپذیر جهان را به خود اختصاص دهد و کشور هند نیز با تکیه بر زیرساخت‌های در حال توسعه، شاهد سریع‌ترین رشد در میان اقتصادهای بزرگ خواهد بود.
امیدواریم که با سیاست‌های جدید و طرح‌های استراتژیک بتوان برق پاک ناشی از انرژی‌های تجدیدپذیر را به یک انتخاب همیشگی تبدیل کرد تا با کاهش وابستگی به منابع تجدید ناپذیر، آلودگی‌ها کاهش بیابد و اثرات مخرب کمتری بر زمین باقی بماند.
